Burgemeester Femke Halsema moest deze week drie keer de komst van een erotisch centrum in Noord of Zuid verdedigen. De kwestie verdeelt Amsterdam en zet de politieke coalitie onder druk.
Een zware trilogie. Zo zal burgemeester Femke Halsema teruggekeken hebben op een week waarin ze het erotisch centrum moest verdedigen. Dinsdag reisde ze af naar Zuid voor een bewonersbijeenkomst, woensdag ging ze naar Noord en donderdag debatteerde ze met de Amsterdamse gemeenteraad op het stadhuis.
Bestuurlijk lef kan haar niet worden ontzegd. Vanaf een podium – het deed denken aan een optreden – stond ze tegenover ontstemde buurtbewoners. Vaak werd ze in de rede gevallen, soms uitgejouwd en hoongelach klonk meer dan eens.
Halsema stond daar kranig tegenover. Vaak vriendelijk, soms geïrriteerd, steeds haar punten herhalend. Dat een erotisch centrum niet automatisch tot meer overlast leidt. Dat ze geen gevaren voorziet voor kinderen in de buurt. Dat ze de positie van sekswerkers wil versterken. “Het waren enerverende avonden,” zei ze donderdag eufemistisch tegen de raad.
Kritiek van ROC en IJhallen
In aanloop naar die avonden in Zuid en Noord was de onrust al opgelopen. Buurtbewoners spraken zich via sociale media uit tegen de komst van een erotisch centrum. Er kwamen whatsappgroepen en flyers, en een heldere boodschap: geen erotisch centrum in ons stadsdeel. En ook niet ergens anders.
De felle bewoners hadden hun zaak goed voorbereid: op alles wat Halsema zei, kwamen vlot tegenargumenten. Zo zei Halsema niet te verwachten dat het feesttoerisme naar het erotisch centrum zou trekken. Maar in een raadsbrief uit 2020, breed gedeeld door bewoners, staat dat de aanwezigheid van diverse horeca in een erotisch centrum (wat het idee is) aantrekkelijk is voor de feesttoerist.
Ook invloedrijke instellingen uiten kritiek. In Zuid kwam die niet alleen van het medicijnagentschap EMA, maar ook van het nabijgelegen ROC met 3500 mbo-leerlingen. In Noord lieten onder meer de IJhallen en kleine omliggende culturele bedrijven van zich horen.
Een kneedproces
De avonden waren geen officiële inspraakavonden, maar ‘gespreksbijeenkomsten’. Maar hoe het ook genoemd wordt: elke bijeenkomst waar bewoners zich mogen uiten, draagt de belofte in zich dat er iets mee gedaan wordt.
Een bewoner in Zuid sprak, onder instemmend geknik, van een ‘kneedproces’. Eerst even praten met bewoners, waarna de plannen in een zwart gat verdwijnen, en uiteindelijk gebeurt gewoon wat het stadsbestuur wil. En dan zullen de aanwezigen van de gespreksbijeenkomsten zich afvragen waarom ze überhaupt kwamen opdraven.
Halsema kon bewoners op de avonden ook maar weinig bieden. Ze legde vurig uit waarom ze tot nu toe keuzes gemaakt heeft, maar niet welke keuzes ze nog gaat maken op basis van de kritieken. Enerzijds omdat het eindoordeel aan de raad is, anderzijds omdat de stadsdelen nog een advies moeten geven.
Beloftes waarmaken
Halsema’s politieke strategie werd deze week wel duidelijker. Ze benadrukte steeds dat het niet alleen haar idee is, maar dat ze gesteund wordt door de gemeenteraad. “Gekozen als volksvertegenwoordigers,” zei ze tegen het publiek. Donderdag benadrukte ze tegenover de raad dat ze een belofte aan hén heeft ingelost door deze shortlist van locaties bekend te maken.
Het is voor Halsema cruciaal dat de coalitiepartijen PvdA, GroenLinks en D66 het plan blijven steunen. Het erotisch centrum staat in hun coalitieakkoord, maar er klinken voorzichtig terugkrabbelende geluiden. Voor de PvdA ligt Noord ingewikkeld, met een uiterst kritische lokale fractie. Voor D66 ligt het knelpunt in Zuid, waar de stadsdeelvoorzitter afkomstig is uit de D66-stal. GroenLinks zal de nu nog onomwonden uitgesproken steun intrekken als blijkt dat er meer ramen gesloten worden op de Wallen dan er elders terugkomen – iets wat Halsema overigens met klem in de raad heeft tegengesproken.
Tegelijkertijd weten de drie coalitiepartijen dat er hoe dan ook moeilijke keuzes moeten worden gemaakt om de overlast op de Wallen echt aan te pakken, en daarbij hebben ze Halsema eerder al teruggefloten toen die een coffeeshopverbod voor toeristen in wilde voeren. De twee stadsdelen kunnen tegen een erotisch centrum adviseren, de raadspartijen hebben met het coalitieakkoord zich gecommitteerd aan de komst van zo’n centrum ergens in de stad.
Splijtzwam
De VVD stelt inmiddels een hele nieuwe locatie voor, bijvoorbeeld in het te bouwen Haven-Stad, al zei Halsema meteen dat dit niet haar voorkeur heeft. Daarnaast: in welk stadsdeel het ook komt, overal zal weerstand zal zijn. En als het erotisch centrum er tóch niet komt, hebben het stadsbestuur – maar ook de oppositiepartijen – veel uit te leggen aan de binnenstadbewoners, aan wie ze meermaals hebben beloofd serieuze stappen te gaan zetten.
Is Halsema politiek dan niets opgeschoten? Wellicht iets. Door nu in gesprek te gaan met bewoners heeft ze de stortvloed aan kritiek in een vroeg stadium voor haar kiezen gehad. Niet iedere bestuurder waagt zich in zo’n storm. Met name in Noord klonk respect voor Halsema vanuit het publiek. Ze stond er toch maar, zei iemand, en dat mocht ook wel gezegd worden.
Dat kan ze gebruiken om de raadspartijen te dwingen ook kleur te bekennen. Het zou duidelijkheid geven richting de Amsterdammer én iets zeggen over de verhoudingen binnen de coalitie. Tot nu toe was het vooral gezellig onderling, maar de kwestie rond het erotisch centrum kan alles op scherp zetten.
Hoe gaat het nu verder?
Burgemeester Halsema gaat schriftelijk reageren op alle vragen die ze de afgelopen week heeft gehoord. Die informatie kunnen de stadsdelen Zuid en Noord gebruiken voor hun advies over een erotisch centrum in hun buurt, dat ze tussen mei en juni hun zullen uitbrengen. En dan is het aan Halsema en de wethouders om eind dit jaar de definitieve locatie te kiezen. Daarna volgen participatietrajecten, waarna de raad in 2024 het laatste woord heeft.
Bron: Parool.nl