Paus Franciscus steunt een gemeenschap van transgender sekswerkers in de buurt van Rome met geld en aandacht. Voor de Zuid-Amerikaanse prostituees is het levensveranderend: ‘Als hij ons accepteert, kan iedereen het.’
‘Nooit, nooit, nooit’ van haar leven had Jessica (51) verwacht de paus te ontmoeten. Niet als kind, in de Colombiaanse hoofdstad Bogotá, waar ze zich al anders voelde dan de rest. Niet als transgender vrouw van in de twintig, die zonder cent op zak naar Italië kwam. En zeker niet als prostituee van middelbare leeftijd, die iedere avond op klanten wacht langs de wegen van een troosteloze kuststreek ten zuidwesten van Rome.
Toch is het gebeurd. Jessica’s gezicht licht op als ze terugdenkt aan die dag, terwijl ze de laatste restjes van haar pre-paaslunch opeet in een parochiezaaltje naast de kerk van Torvaianica, een kustplaats dicht bij Rome. ‘Het katholieke geloof ziet ons als zondaars’, zegt ze. ‘Maar de paus is anders. Menselijk en vriendelijk. Een Zuid-Amerikaan, net als wij.’
Jessica is een van tientallen transgender sekswerkers uit Zuid-Amerika die tijdens de coronapandemie, toen hun sector tot stilstand kwam, uit nood aanklopten bij de kerk.
Toevluchtsoord
Daar ontmoette ze priester Andrea Conocchia (54), die zich ontfermde over de snel groeiende groep. ‘Ik kende daarvoor geen transseksuele personen’, zegt die opgewekt. ‘Maar ik heb me er nooit over verbaasd. De Heer heeft ieder mens gemaakt.’
De kerk in Torvaianica groeide de afgelopen vijf jaar uit tot een toevluchtsoord voor de trans vrouwen, van wie velen al lang in Italië zijn – Jessica kwam in 2000 naar het land – maar geen verblijfsvergunning hebben. Priester Conocchia somt de problemen op die hij in de loop der jaren is tegengekomen terwijl hij de levens van de sekswerkers van dichtbij leerde kennen: armoede, geweld, hiv en andere ziekten en alcohol- en drugsmisbruik.
De meeste problemen zijn niet eenvoudig op te lossen, maar sommige wel, realiseerde Conocchia zich. Wie te weinig geld heeft om de huur te betalen, heeft een paar honderd euro nodig, en dat geld is er in de katholieke kerk. Misschien niet in de bescheiden parochie in Torvaianica, gezeteld in een bakstenen jarenvijftigkerk, maar toch zeker in de met marmer beklede paleizen van het Vaticaan, 50 kilometer naar het noorden.
Beetje bang
De priester schreef een brief aan de aalmoezenafdeling van de katholieke stadstaat. ‘Ik was wel een beetje bang’, bekent hij. ‘Het zijn trans vrouwen en ook nog eens prostituees, wat zouden ze daarop zeggen?’
Het antwoord bleek positief: de kerk van paus Franciscus vond het geen enkel probleem om de groep financieel bij te staan, en doet dat nog altijd. Wie in nood verkeert, schrijft een brief naar het aalmoezenkantoor, dat geld overmaakt naar de kerk van priester Conocchia, die vervolgens zorgt dat het bij de juiste persoon belandt.
Die hulp is niet vanzelfsprekend, weten de sekswerkers in Torvaianica maar al te goed. Net zo min als de uitnodiging om op audiëntie te komen bij paus Franciscus die later volgde. Elke woensdag gingen ze erheen, in kleine groepjes, en elke woensdag liet de paus ze voor het oog van de camera’s op de eerste rij zitten.
‘Genderideologie’
Hij draagt dezelfde boodschap uit als priester Conocchia: ook wie niet volgens de leer van de kerk leeft, is welkom in het Vaticaan. Franciscus spreekt zich tegelijkertijd ook uit tegen wat in conservatieve kringen ‘genderideologie’ wordt genoemd. Die leidt volgens hem tot ‘het uitvlakken van het verschil tussen de seksen’. Voor de paus spreekt dat elkaar niet tegen: hij maakt altijd onderscheid tussen de doctrine en de pastorale praktijk.
In Torvaianica houdt sowieso niemand zich bezig met ideologische discussies. Priester Conocchia en de vrouwen hebben hun handen vol aan de dagelijkse realiteit.
De afgelopen maanden was de beurt aan de gemeenschap in Torvaianica om met de paus mee te leven. Die belandde in februari in het ziekenhuis met een dubbele longontsteking, en is nog steeds zwak. Toch lijkt hij bezig aan een wederopstanding. De paasmis van zondag wordt weliswaar door iemand anders geleid, maar de paus zal waarschijnlijk zelf de beroemde urbi et orbi-zege uitspreken.
Gevaarlijk werk
In Torvaianica hangt buiten de kerk een spandoek met de oproep voor Franciscus te bidden. Het goede nieuws over zijn gezondheid leidt tot opluchting. Want of de steun aan de transgender sekswerkers onder een nieuwe paus zal blijven voortbestaan, is nog maar de vraag. ‘We hebben de paus als kerk hard nodig’, vindt Conocchia. ‘Hij blaast de aandacht voor de gemarginaliseerden nieuw leven in, zonder vooroordelen en zonder discriminatie.’
In Italië mogen de vrouwen hun leven zekerder zijn dan in Zuid-Amerika, zegt priester Conocchia, maar dat betekent niet dat het er veilig is. Regelmatig wordt er een prostituee dood gevonden in het park met de pijnbomen, het hart van het werkgebied van de vrouwen. Vorige zomer overkwam het iemand die hij uit de kerk kende, een 48-jarige Peruviaanse. ‘Elke keer dat je in de auto stapt bij een klant, kan dat gebeuren’, zegt Daniela uit Argentinië, bijna laconiek. ‘Ik denk er niet aan, anders kan ik niet werken.’
Aan dat harde bestaan veranderen het geld en de aandacht van de paus niets. Toch is zijn betrokkenheid levensveranderend, net als die van priester Conocchia, vindt Daniela. ‘Hier komen geeft me vrede, rust.’
Kushandjes
De lunch in de parochiezaal loopt op zijn einde. Over een paar uur, als het donker wordt, wacht het harde leven van de straat weer.
Een hoogbejaarde Italiaanse vrouw werpt de groep trans vrouwen kushandjes toe, terwijl ze met haar wandelstok naar de uitgang schuifelt. Het enthousiasme is wederzijds. In Italië legt de mening van de paus, zeker onder ouderen, nog altijd gewicht in de schaal. ‘Als hij ons accepteert’, zegt Daniela, ‘kan iedereen dat.’
Bron: volkskrant.nl