Tot zo’n tien jaar geleden kwamen er vooral 60-plussers naar de praktijk van een seksuoloog. Nu zijn het veel 25 tot 30-jarigen. Wat is er aan de hand? Vijf seksuologen, geregistreerd bij de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie, vertellen over de problemen waar Nederlanders mee kampen in bed. ’Waarom vertelde niemand mij dat ik plezier mocht hebben aan seks?’
Seksuologen zijn zelf ook jong geweest. Seksuoloog Yuri Ohlrichs: „Ik had op mijn 15e graag geweten dat iedereen seks op zijn eigen tempo moet ontdekken. Er wordt zo veel druk gelegd op die ’eerste keer’. Het draait niet alleen om de penis en de vagina. Er is echt niets mis mee om er pas op je 18e mee te beginnen. Doe het met plezier en met wederzijdse toestemming.”
Seksuoloog Jolien Spoelstra miste in haar middelbare schooltijd de verhalen over het plezier dat je van seks kunt krijgen. „Het was fijn geweest als we toen les zouden hebben gehad over het clitoraal complex, het is zo’n mooi orgaan. Het enige doel ervan is seksueel genot; het zit er niet voor niets!” In die tijd hoorde je ook niets over onderwerpen als sexual wellness en speeltjes. Het vrouwelijk seksueel genot was echt een ondergeschoven kindje. Dat is nu gelukkig aan het veranderen.” Spoelstra noemt het ’schandalig’ dat in 2020 pas het eerste Nederlandse biologieboek verscheen waarin het clitorale complex goed stond afgebeeld. „Het werd of buiten beschouwing gelaten of slechts gedeeltelijk afgebeeld.”
“Schandalig dat clitoraal complex tot 2020 niet of gedeeltelijk in de biologieboeken stond”
Arts en seksuoloog Peter Leusink moest als jongen voor uitleg over het menselijk lichaam en ook zichzelf naar de plaatselijke bibliotheek. „Ik wist niet wat me gebeurde toen ik mijn eerste zaadlozing kreeg. Ik had graag gewild dat iemand mij een en ander op seksueel gebied had uitgelegd.”
Seksuoloog Astrid Kremers vindt het doodzonde dat zij op de middelbare school nooit van docenten hoorde dat je gewoon kunt genieten van seksualiteit. „We leerden over zwanger raken, soa’s, seksueel geweld. Nooit de plezierige kant. Of dat je voorwaarden nodig hebt voor fijne penetratieseks en dat seks niet pijnlijk hoort te zijn.”
Voorlichting
Seksuoloog Eva Broomans denkt dat school een mooie plek is om kinderen met elkaar te laten praten over seks, onder begeleiding. „Vragen als: wat is geil zijn, hoe merk je dat je opgewonden bent, hoe geef je aan wat je wilt en hoe voel je dat er consent is, Dingen die je niet met je ouders bespreekt.”
„Het zou fijn zijn als kinderen wekelijks de mogelijkheid hebben om vragen over seks te kunnen stellen”, zegt Broomans. „Opvoeding is heel bepalend: hoe hoort het en hoe moet het. Het is begrijpelijk dat ouders niet veel meer zeggen dan ’dit is een piemel en dit is een vagina en doe voorzichtig.” Daarom ben ik zeer gecharmeerd van de Sekszusjes; ze zijn open en positief over seks. Het gaat om lust en plezier. Niets is gek, ga op ontdekkingsreis. Ze springen in het gat tussen wat ouders zeggen en wat veel media vaak foutief of niet ’warm genoeg’ brengen.”
Misverstanden onder jongeren
De sekszusjes waren dit jaar op Lowlands en ook Spoelstra was daar met haar collega’s. Ze hebben daar drie dagen lang vragen beantwoord van festivalgangers. „Ik hoop dat we veel jongeren een fijne ervaring hebben gegeven. Een van de dingen die opviel bij de jongens is dat ze denken dat ze goede seks hebben gehad als een meisje vochtig is of als ze klaarkomt. Maar dat betekent volgens Spoelstra niet per se dat de seks goed was. „Vrouwen kunnen ook klaarkomen tijdens een verkrachting. Klaarkomen is lichamelijke reactie die dus zeker niet met genot samen hoeven te gaan. De lichamelijke reactie en de psychische beleving zijn twee verschillende dingen, het is fijn als die twee samen komen.”
Veel meiden op Lowlands stelden Spoelstra de vraag of het normaal is dat jongens meteen de eerste keer anale seks willen. „Ik noem dat het pornoscript. Doordat jongens het zien denken ze dat dat gebruikelijk is.” Veel meiden vroegen Spoelstra ook of ze zich zorgen moesten maken dat ze niet vaginaal klaarkomen. Maar volgens de seksuoloog geldt dat voor 70 procent van de vrouwen. „Clitorale stimulatie is voor vrouwen toch vaak de meest succesvolle weg naar een orgasme.”
Porno veroorzaakt misverstanden
Spoelstra noemt het zorgwekkend dat jongeren vaak al op jonge leeftijd porno kijken, terwijl de leeftijd waarop ze real-life seksuele ervaringen opdoen steeds hoger wordt (de gemiddelde leeftijd waarop jongeren voor het eerst geslachtsgemeenschap hebben ligt nu op 18,7 jaar). „Als jongeren jaren naar porno kijken, zonder echte ervaring, denken ze dat het normaal is er zo uit te zien of zich zo te gedragen. Logisch dat jongeren gaan denken: ’mijn borsten zijn te klein’ of ’mijn penis is niet lang genoeg’. Ook jongens worden daardoor steeds onzekerder over hun lichaam.”
Spoelstra ziet het als haar taak uitleg te geven aan mensen, zodat ze minder onzeker of angstig worden en zich vrijer gaan voelen. „Er is geen regel die zegt hoe je eruit moet zien, geen script hoe de seks moet verlopen of welke relatievorm voor jou goed is. Laat het los. Kijk naar jezelf en bedenk wat jij wilt, wat bij jou past. Er is geen one size fits all.”
“Jongeren hebben door porno vaak een seksistisch beeld”
Ohlrichs traint wereldwijd docenten en hulpverleners in het praten over seksualiteit met jongeren en volwassen. Hij zegt dat jongeren op lagere en middelbare scholen door porno seksuele beelden zien die niet realistisch zijn en dat ze zo een eenzijdig, vaak seksistisch beeld hebben van seks. „Terwijl je juist zelf moet ontdekken wat je fijn vindt en waar jouw gevoelens en behoeftes liggen. Het is niet bewezen dat porno jongeren op te jonge leeftijd stimuleert seks te hebben, dat wil ik er wel bij zeggen. ”
Ouders
Volgens Ohlrichs is het de taak van ouders en scholen aan kinderen te vertellen dat porno niet realistisch is, dat de context is weggelaten en dat niet alles lukt in het echt. „Bij een samenvatting van een voetbalwedstrijd zie alleen de doel- en andere hoogtepunten. Zo is het met porno ook. ” Volgens Ohlrichs kun je je kinderen bijvoorbeeld vertellen dat de mensen in pornofilms ervaren acteurs zijn. Hij noemt het ook belangrijk te benoemen dat er veel dwang en andere misstanden zijn verscholen achter veel filmpjes, dat niet alles daarin vrijwillig gebeurt.
„Al rent mijn dochter meteen weg als ik probeer te mansplainen”, zegt Ohlrichs lachend. „Zeur niet door bij je kind, maak het niet beladen. Benoem dingen terloops, bijvoorbeeld als je samen iets leest of hoort. En veel wordt natuurlijk al onderling met vrienden besproken.”
“De vragen zijn directer: hoe zit het met pijpen en beffen”
„Veel volwassenen denken dat de jeugd alles al weet”, zegt Ohlrichs. „Via de site Sense.info en andere kanalen krijg ik nog steeds dezelfde vragen van jongeren als in de jaren 80. Zoals, hoe weet je of iemand je leuk vindt, hoe gaat het eerste initiatief tot seks en hoe praat je er samen over.” Wel zijn volgens hem de vragen wat directer dan vroeger. „Heel praktisch, zoals waar zit de clitoris, hoe werkt dat met pijpen en beffen.”
Ohlrichs zegt dat jeugd van veel kanten informatie krijgt die niet juist is. „Zo zeggen influencers dat je niet moet beginnen aan de pil vanwege de hormonen. Of moedigen sommige jongens elkaar aan om vrouwen onder de duim te houden en zoveel mogelijk vrouwelijke bedpartners te nemen omdat dat macho is.”
Ontdekkingstocht, ook voor ouderen
Ohlrichs spreekt ook ouders die het onzin vinden dat jongeren aan het uitzoeken zijn of ze queer, transgender of aseksueel zijn. „Ouders, het is niet erg. Het komt niet door beïnvloeding van media en socials. Je hebt in deze tijd gewoon meer woorden voor de zoektocht naar wie je bent. Maak er geen ding van als ouder. Misschien zitten ze in een fase dat ze jongen zijn, maar zich ook een vrouw voelen. Dan besluit een jongere te zeggen dat hij of zij non-binair is. Het is toch fijn dat ze hun gevoelens op dat moment kunnen benoemen. En tegen die jongeren zou ik willen zeggen: heb geduld met mensen die niet in deze tijd zijn opgegroeid. Het is best wennen aan al deze namen en duidingen.”
Keerpunt
De ontdekkingstocht naar jezelf is overigens niet alleen aan jongeren voorbehouden. Seksuoloog Eva Broomans zegt dat we allemaal meer dan ooit naar handvatten zoeken. „Mensen hebben er écht wat voor over om van soms slepende, ellendige problemen, gebrek aan plezier en onzekerheden af te komen.” Ook zijn mensen volgens Broomans nieuwsgierig naar zichzelf, willen weten wie ze zijn in seksueel opzicht. „Je ziet en hoort steeds meer wat er allemaal mogelijk is op seksueel gebied.” Daar hangt volgens Broomans geen specifieke leeftijd aan. „Of je nu twintig bent of zeventig, mensen vinden zich steeds opnieuw uit. Er is altijd wel een moment in je leven dat je denkt: hoe zit dat nu met mij?”
Het vijftigste levensjaar noemt ze voor veel mensen een keerpunt. „Het is een levensfase vol veranderingen en waarop gedacht wordt: nu ben ik weer aan de beurt. Een leeftijd waarop je gaat nadenken over je seksuele voorkeuren.”
Bron: Telegraaf.nl